Τα πέντε αυτά "αποκλειστικά" χρόνια...

"Κάποιοι λένε πως τα παιδικά μας χρόνια είναι τα καλύτερα χρόνια. Εγώ λέω πως τα παιδικά μας χρόνια είναι αυτά που προσπαθούμε μια ζωή να ξεπεράσουμε". Αυτό είχα διαβάσει κάποτε ως έφηβη σε ένα βιβλίο και μου είχε φανεί απόλυτα ειλικρινές μέσα στην κυνική του αλήθεια.

Διαβάζοντας στην πορεία της ζωής μου αρκετή ψυχολογία, διαπίστωσα πως είναι και επιστημονικά τεκμηριωμένο. Και έτσι η εφηβική μου ορθή κρίση επιβεβαιώθηκε και ήξερα πλέον πολύ καλά πως ο ρόλος της μητρότητας θα είναι μακράν ο πιο απαιτητικός και προκλητικός της ζωής μου. 

Τα πάντα βέβαια στην ζωή είναι σχετικά- αν το καταλάβουμε όλοι αυτό εκτός του ότι θα είμαστε πιο ευτυχισμένοι, ταυτόχρονα θα λειτουργούμε και με περισσότερη ενσυναίσθηση- συνεπώς,"στη ζωή  δεν επιτυγχάνονται συνθήκες εργαστηρίου, δηλαδή δεν υπάρχουν τέλειες  καταστάσεις, τέλειοι γονείς, τέλειες συμπεριφορές.", όπως πολύ σωστά τίθεται σε αυτό το πολύ περιεκτικό άρθρο. 

Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει πως δεν μπορούμε να προσπαθήσουμε. Σωστά; 

Σε μια λοιπόν οικογένεια που απαρτίζεται από ένα υγιές και ευτυχισμένο ζευγάρι, (θα μείνω σε αυτό το πρότυπο διότι αυτό βιώνω), δεν υπάρχουν μόνο αυτοί αλλά και όλοι όσοι συντέλεσαν στο να γίνουν τα δυο αυτά άτομα οι γονείς που θέλουν να είναι. Πρωταρχικά οι δικοί τους γονείς φυσικά αλλά  και η δική τους παιδική ηλικία και κυρίως τα λάθη που έγιναν στην διάρκεια αυτής, διότι αυτά είναι που είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν από τον γονέα όταν θα ανασυρθούν από το υποσυνείδητο επηρεάζοντας καθοριστικά την συμπεριφορά που θα επιλέξει απέναντι στο παιδί του. . 

Για να καταφέρεις βέβαια να μην επαναλάβεις τα λάθη που βίωσες και σε στιγμάτισαν, πρέπει να τα αναγνωρίζεις ως λάθη και να προσπαθείς σκληρά να τα αποφύγεις. Διότι δυστυχώς τα πρώιμα αυτά στάδια στην ζωή μας και οι αναμνήσεις μας από αυτά- έστω και υποσυνείδητα- είναι τόσο χαραγμένα μέσα μας που, τι να λέμε, αν ήταν εύκολο να τα διαχειριστούμε δεν θα υπήρχε όλος αυτός ο υπέροχος κλάδος της ψυχολογίας. Όπως άλλωστε πολύ σοφά έχει πει ο Φρόυντ " Ο άνθρωπος είναι το προϊόν των τραυμάτων της παιδικής του ηλικίας" και "Το παιδί είναι ο γονιός του ενήλικου", δηλαδή ο ενήλικος εαυτός μας είναι αποτέλεσμα του παιδιού που ήταν κάποτε. 

Μιλάω επίσης για μια οικογένεια που έχει επιλέξει οι κύριοι κηδεμόνες ή φροντιστές να είναι αποκλειστικά οι γονείς και με μια σταθερά που δεν μεταβάλλεται- την μητέρα- πράγμα πολύ βασικό στην υγιή διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού- σίγουρα μέχρι τα τρία έτη, ιδανικά μέχρι τα πέντε. (βασική ψυχολογία- ανατρέξτε σε κείμενα του Φρόυντ) 

Τα παιδιά χρειάζονται πρωταρχικά αγάπη, ( "Αν ένας άνθρωπος υπήρξε το αδιαμφισβήτητα αγαπημένο παιδί της μητέρας του, διατηρεί σε όλη του τη ζωή το αίσθημα θριάμβου, την πίστη στην επιτυχία, που συχνά οδηγεί πραγματικά στην επιτυχία." Φρόυντ), σταθερότητα και όρια τα οποία δημιουργούν συνθήκες γαλήνης και προστασίας, ("Δεν μπορώ να σκεφτώ καμιά άλλη ανάγκη στην παιδική ηλικία τόσο δυνατή όσο η πατρική προστασία." Φρόυντ) και τόσο ποιότητα όσο και ποσότητα. ("Ένα καινούργιο ηρεμιστικό που ανακάλυψαν οι σύγχρονοι γονείς, είναι η πολύ αναμασημένη άποψη, σε σχέση με τα μικρά μας, σημασία έχει η ποιότητα!Κάνουν λογαριασμούς χωρίς τον ξενοδόχο!Τα μικρά τους θέλουν και ποσότητα. Για να γίνουν ασφαλή συναισθηματικά, για να μαζέψουν ένα έδαφος γαλήνης στην ψυχή τους, ιδίως στα πέντε πρώτα χρόνια τους, στα δραματικά κρίσιμα πέντε χρόνια τους, θέλουν να νιώθουν πως η μαμά τους είναι πάντα εκεί ανά πάσα στιγμή" Μάρω Βαμβουνάκη) 

Δυστυχώς ζούμε σε μια κοινωνία που προάγει την εξαιρετικά πρώιμη ανεξαρτητοποίηση του παιδιού από τους γονείς του- τον θεμέλιο δηλαδή λίθο για έναν υγιή ενήλικα- ακόμα και χωρίς σοβαρό λόγο. (λόγου χάρη να μην υπάρχει πραγματικά άλλη επιλογή). Ζούμε επίσης σε μια κοινωνία που η γυναίκα αναλαμβάνοντας πολλαπλούς ρόλους δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει σε όλους με επιτυχία ή με πλήρη αφοσίωση- κάτι μάλιστα που το θεωρεί πρωτίστως η ίδια- και δυστυχώς έχει ξεχάσει ποιος από όλους τους ρόλους είναι ο πιο σημαντικός. (και με το δίκιο της). 

Όταν  εγώ κλήθηκα να ζήσω τον πιο σημαντικό ρόλο της δικής μου ζωής- αυτόν της μητέρας και το λέω αυτό χωρίς να αναιρώ την σημαντικότητα των άλλων, ούτε νιώθοντας ενοχές που αυτόν βιώνω ως πιο σημαντικό ρόλο- δεν ξεκίνησα έτσι. Κανείς δεν παίρνει εγχειρίδιο χρήσης μόλις γίνεται γονέας και σίγουρα όλοι αγαπάμε τα παιδιά μας και θέλουμε το καλύτερο. Όλες τις αποφάσεις μας για αυτά τις παίρνουμε με γνώμονα το καλό τους,  με τα προσωπικά μας βιώματα στην πλάτη αλλά και με τις πολύ προσωπικές συνθήκες της ζωής μας. (κοινωνικές, οικονομικές, εργασιακές, ψυχολογικές και συναισθηματικές). 

Για αυτό και όλα είναι σχετικά...

Κάπως έτσι αποφασίζει μια μητέρα αν θα θηλάσει ή όχι, αν θα κάνει συν-κοίμηση ή όχι, αν θα το μεγαλώσει αποκλειστικά ή ίδια με τον σύντροφο της ή αν θα μοιραστεί η ευθύνη και σε άλλους, αν θα του κάνει εμβόλια ή όχι, (αν και το θέμα εμβόλια είναι τεράστιο και δεν επηρεάζει αποκλειστικά τον γονέα που παίρνει την απόφαση),  αν θα το πάει παιδικό ή όχι. 

Κάπως έτσι αποφασίσαμε και εμείς πως δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος- σοβαρός τουλάχιστον- για να πάει φέτος το δικό μας το παιδί προνήπιο. Λαμβάνοντας όλους τους παράγοντες υπόψιν, συν φυσικά και την αντίδραση του ίδιου του παιδιού σε αυτούς τους παράγοντες , (πολύ θετική), πήραμε μια απόφαση που παραδόξως εξακολουθεί και σοκάρει πολλούς- εξου και αυτό το παραλήρημα απόψε. 

Δεν ξέρω από πότε άρχισε να θεωρείται το προνήπιο- ακόμα και ο παιδικός σταθμός- κρίσιμος παράγοντας στην θετική εξέλιξη ενός παιδιού και πότε άρχισε να θεωρείται αφύσικο το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο- όμως η δική μας η αλήθεια είναι η εξής: Από την στιγμή που δεν εργάζομαι και έχω ακόμα ψυχικά αποθέματα να δώσω στο παιδί δεν υπάρχει απολύτως καμία βιασύνη να το εισάγω σε έναν κόσμο στον οποίο θα είναι για τα επόμενα δεκατρία χρόνια της ζωής του. Τα "αποκλειστικά" μας χρόνια, τα εγωιστικά μας- αν θέλετε- χρόνια, είναι μόλις αυτά. Πέντε χρόνια αποκλειστικά μαζί μας πριν ανοίξει τα φτερά του, (και θα τα ανοίξει να είστε βέβαιοι), ανεξαρτητοποιηθεί και γνωρίσει πλέον το κόσμο μέσα από ένα άλλο συναρπαστικό πρίσμα. 

Αυτά τα πέντε χρόνια όμως που θα έχει χορτάσει σπιτική θαλπωρή- ναι και βαρεμάρα γιατί όχι, τον ωθεί να είναι πιο δημιουργικός- σταθερότητα και άφθονη αγάπη, αυτά τα πέντε χρόνια που θα έχει ζήσει μαζί μας κάθε μικρή ή μεγάλη στιγμή μας- θα είναι φυλαχτό στην παιδική του ψυχή, ξέρετε αυτή που θα προσπαθεί μια ζωή να ξεπεράσει! 

photo credits Andreas Bousas

Δεν θα αναφερθώ στο τι κάνω εγώ με το παιδί στο σπίτι από δημιουργικής άποψης ή για να καλλιεργήσω την κοινωνικότητα του ή όλα αυτά που έμαθα να κάνω για το καλό του- δεν έχει αυτό το σκοπό αυτό το κείμενο. Ξέρω πολύ καλά τι κάνω και αυτό μου φτάνει. Ξέρω πολύ καλά πως τα παιδιά είναι προσαρμοστικά. Ξέρω πως η κάθε επιλογή έχει τα υπέρ και τα κατά της. Αυτό όμως που πιστεύω- που πιστεύουμε- είναι πως η δική μας προσωπική επιλογή, με τα δικά μας προσωπικά κριτήρια και με γνώμονα το δικό μας παιδί με τα δικά του μοναδικά βιώματα, είναι η καλύτερη επιλογή και αυτή που θα έχει τα περισσότερα και σημαντικότερα- για μας πάντα- υπέρ. 

Διότι αυτό δεν θέλουμε όλοι; Το καλύτερο για τα παιδιά μας. Το καλύτερο όμως για τον καθένα είναι μοναδικά διαφορετικό. Και εκεί έγκειται και η μαγεία της ανθρώπινης φύσης. 

(Παρότι δεν είμαι φανατική οπαδός της ψυχολογίας- δεν μπορώ παρά να παραδεχτώ πως πολλές φορές επιβεβαίωσε το ένστικτο μας και άλλες τόσες βέβαια συγκρούστηκε με αυτό αλλά και με τις θρησκευτικές μας πεποιθήσεις. Αυτή είναι όμως η μαγεία της γνώσης- μπορείς να ανοίξεις απλά το μυαλό σου και να προσαρμόσεις όσα μαθαίνεις στην δική σου πραγματικότητα ή και να προβληματιστείς και να αλλάξεις στάση. Θέλω να ευχαριστήσω την παιδική μου φίλη- ξέρεις εσύ- που με σύστησε στο έργο του Ματθαίου Γιωσαφάτ αλλά και της Φρανσουάζ Ντολτό, σας προτείνω και εγώ με την σειρά μου να τους διαβάσετε εάν δεν το έχετε κάνει ήδη).