Τα σκοτεινά πρόσωπα της νεογνικής απώλειας.

Λίγο πριν αποχαιρετήσουμε τον Οκτώβριο- παγκόσμιο μήνα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με την νεογνική απώλεια και απώλεια κύησης- θέλω να μιλήσω για κάτι που δεν έχω μιλήσει τόσο ξεκάθαρα, παρά το γεγονός πως τέσσερα χρόνια τώρα έχω σπάσει πολλές φορές την σιωπή μου επί του θέματος. 

Θέλω να μιλήσω για τα σκοτεινά πρόσωπά της νεογνικής απώλειας- αυτά που περνάνε όλοι οι πενθούντες γονείς, άλλοι περισσότερο- άλλοι λιγότερο, άλλοι πιο έντονα- άλλοι λιγότερο. Θα μιλήσω για τα συναισθήματα ανικανότητας, για τις ενοχές, για την ζήλεια, για το έντονο αίσθημα αδικίας, για την μοναξιά, τον φόβο και την παραφροσύνη. 

Όσοι με παρακολουθείτε γνωρίζετε πως πέραν των δυο απωλειών που έχουμε ζήσει ήδη, ο μήνας αυτός στιγματίστηκε από μια ακόμη. Τόσα χρόνια μιλάω για την απώλεια- μιλάω από όταν την πρώτοζησαμε, εφτά χρόνια τώρα δηλαδή, άσχετα αν γράφω για αυτή μόλις τέσσερα.  Τόσα χρόνια προσπαθώ να κρατήσω την μνήμη των παιδιών μου ζωντανή, να έχω δικαίωμα στην ύπαρξη τους, να αναγνωρίζομαι ως μητέρα τους από την πρώτη στιγμή. Μα το κυριότερο, τόσα χρόνια παλεύω να έχω δικαίωμα στο πένθος, πένθος που δεν έχει αρχή μέση και τέλος- το πένθος αυτό ζει όσο ζεις και εσύ, αλλάζοντας και αυτό μορφή μαζί σου. 

Τόσα χρόνια λοιπόν μετά, τόσες κουβέντες μετά, άκουσα και πάλι τα θρυλικά "Δεν πειράζει μωρέ", "Πάμε παρακάτω" "Μην κλαις", "Μην στεναχωριέσαι". Τόσα χρόνια μετά ανακάλυψα πως υπάρχουν άνθρωποι- οικείοι άνθρωποι- που δεν ήξεραν καν πόσο προχωρημένες στην κύηση ήταν οι πρώτες μας απώλειες, τόσα χρόνια μετά ανακάλυψα πως υπάρχουν οικείοι και πάλι άνθρωποι που δεν ξέρουν καν πως έχουμε φωτογραφία από το δεύτερο παιδί μας. Πράγμα φυσικά που σημαίνει πως όχι μόνο δεν έχουν πάει ούτε μια φορά στο μνήμα να ανάψουν ένα καντηλάκι, μα το κυριότερο δεν έχουν καν κουβεντιάσει με μας σχετικά- διότι αν είχαν συζητήσει μαζί μας θα το ήξεραν αναμφισβήτητα. Τόσα χρόνια μετά δυστυχώς συνειδητοποιούμε με μεγάλη μας λύπη πως ακόμα ο κόσμος πιστεύει πως αν μιλήσει για τα αγγελούδια μας θα μας τα θυμίσει και θα στεναχωρηθούμε. 

Λες και τα ξεχνάμε στιγμή. Λες και η στεναχώρια δεν ρίζωσε βαθιά μέσα μας για πάντα. 

Και ο λόγος που θα μιλήσω σήμερα για το σκοτεινό πρόσωπο της απώλειας, είναι ακριβώς αυτός. Διότι επειδή οι περισσότεροι καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν τον πόνο της νεογνικής απώλειας με αξιοπρέπεια και βγαίνουν από αυτόν πιο δυνατοί και παραδόξως με ένα πιο βαθύ και ειλικρινές χαμόγελο- βλέπετε ξέρουν πολύ καλά τι σημαίνει το θαύμα και να εκτιμάς την ευλογία στις μικρές στιγμές- ο κόσμος γύρω τους νομίζει πως είναι εύκολο, (δεν είναι),  πως το ξεπέρασαν, (δεν το ξεπέρασαν, το αντιμετώπισαν), πως ξέχασαν, (δεν το ξέχασαν και ούτε πρόκειται).  Θα μιλήσω, γιατί ιδέα δεν έχουν σε τι σκοτάδια βούλιαξαν όλοι όσοι έζησαν τον πόνο του να "δώσουν" θάνατο αντί για ζωή, πριν οδηγηθούν και πάλι στο φως. Και δεν έχουν ιδέα, γιατί τα σκοτάδια όλοι τα αποφεύγουν- κανείς δεν τα αγαπάει, φοβούνται μην βουλιάξουν και αυτοί- ενώ στο φως όλοι τρέχουν να "κλέψουν" λίγη από την ζεστασιά. Στους περισσότερους δεν περνάει καν από το μυαλό να επιχειρήσουν να γίνουν αυτοί το φως στα σκοτάδια κάποιου.... 

Και αυτό πονάει. Εφτά χρόνια μετά την πρώτη απώλεια και μόλις 16 μέρες μετά την τρίτη απώλεια, πονάει ακόμα. 

Βλέπετε, ακόμα και εμείς οι ίδιοι που το ζήσαμε νομίζουμε κατά διαστήματα πως αυτά τα σκοτεινά πρόσωπα της απώλειας θάφτηκαν την μέρα που βγήκαμε ξανά στο φως. Έρχεται όμως η στιγμή που συνειδητοποιείς πως δεν θάφτηκαν ποτέ- απλά είναι παραμελημένα και λίγο σκονισμένα σε μιαν άκρη του μυαλού σου. Μια ιδέα παγωμένου αέρα να μπει μέσα εκεί, στα φανέρωσε στο λεπτό. 

Πως να ξεχάσεις το αίσθημα κενού- του απόλυτου κενού- που νιώθεις μόλις σου αφαιρούν από τα σπλάχνα σου το παιδί σου; Πως να γεμίσεις το άδειασμα όταν οι ίδιοι οι γιατροί δεν σε αφήνουν να το κρατήσεις αγκαλιά; Πως να ξέρεις για ποιον πενθείς όταν δεν σου δείχνουν καν το ίδιο σου το παιδί; Πως να ξεχάσεις το κρύο και την παγωνιά που νιώθεις μόλις γυρίζεις στο άδειο σπίτι; Πως να μην κλάψεις μπροστά στο παιδί που ήδη σε περιμένει σπίτι; Πως να ακυρώσεις έτσι απλά την ύπαρξη του άλλου σου παιδιού μόνο και μόνο επειδή δεν επέστρεψε σπίτι μαζί σας; Πως να κοιτάξεις κατάματα την φίλη που κρατάει το μωρό της στην αγκαλιά της,  όταν και η ίδια αποφεύγει το δικό σου βλέμμα; Πως να ξεχάσεις τα κλάματα των μωρών από τα διπλανά δωμάτια όταν το δικό σου ήταν αφύσικα σιωπηλό; Πως να μην πονάς όταν βλέπεις μητέρες με τα μωρά τους, όταν εσύ έχεις βάλει το άψυχο σώμα του δικού σου σε ένα κουτί και κάτω από μια μαρμάρινη πλάκα; Πως να γιορτάσεις γενέθλια ξανά όταν η δική σου καρδιά συνέχισε να χτυπάει την στιγμή που του παιδιού σου σταμάτησε; Πως να ξεχάσεις πως σου έδωσαν χάπια για να μην έχεις γάλα; Πως είχες λόχια και όλα όσα έχει μια μητέρα που γέννησε, εκτός από το σημαντικότερο; Το παιδί της; Πως να ξεχάσεις πως συνέχισες να βγάζεις γάλα για άλλα πρόωρα θαύματα και ας έθαψες μόλις το δικό σου θαύμα - πόση δύναμη νομίζεις πως θέλει αυτό; Πως να εξηγήσεις τα γιατί στον εαυτό σου, τα ατελείωτα παιχνίδια του μυαλού προσπαθώντας να σκεφτεί κάθε στιγμή και λεπτό που προηγήθηκε πριν συμβεί το κακό, ώστε να αιτιολογήσει η λογική τα παράλογα; Με τι καρδιά να κοιτάξεις τα μπαλόνια στον διάδρομο του μαιευτηρίου, πόσο να αντέξεις τα χαρούμενα πρόσωπα και τα "Να σας ζήσει" που ακούς διαρκώς στους δίπλα θαλάμους αφού στον δικό σου έχει πέσει νεκρική σιγή; Πως να αποδεχθείς την πιθανότητα πως δεν θα ξαναγίνεις μητέρα- πως δεν θα ακούσεις ξανά αυτό το φρέσκο από Θεό κλάμα, πως δεν θα ξαναθηλάσεις, δεν θα ξανανιώσεις την χαρά του να σε κλωτσάει κάποια ψυχή εκ των έσω και να χαίρεσαι για αυτό; Πως να εξηγήσεις πόσο παράλογο είναι να παλεύεις για τα αυτονόητα, πόσο ανίκανη νιώθεις που για κάποιο λόγο δεν κατάφερες να εκπληρώσεις τον πρωταρχικό σου ρόλο ως γυναίκα; Σε ποιον να μιλήσεις για τους εφιάλτες, τους τόσο τρομακτικούς που ξυπνάς με λυγμούς, εφιάλτες που σε συνοδεύουν για πάντα μετά την απώλεια; Πως να εξηγήσεις πως παρόλα αυτά λαχταράς να κοιμηθείς μην και σου χαρίσει και κάποιο όμορφο όνειρο, κάποιο που να δεις πάλι την μορφή του, να το νιώσεις πάλι μαζί σου; Πως να εξηγήσεις τον μόνιμο φόβο Θεού που έχεις, (και ας τα έχεις βρει πια μαζί Του), πως να εξηγήσεις την ανάγκη σου για αγάπη δίχως όρους, πως να εξηγήσεις τις "παράλογες" φοβίες σου; Πως να εξηγήσεις τον θυμό σου όταν βλέπεις μιζέρια και αχαριστία σε ανθρώπους που τα παιδιά τους, τους χαρίστηκαν με ευκολία, σε ποιον να τολμήσεις να πεις πως παλεύεις να γίνεις καλύτερος άνθρωπος για να αξίζεις μια θέση δίπλα στα αγγελούδια σου όταν έρθει  ώρα χωρίς να σε περάσει για τρελή; Πως να συνεχίσεις να απαντάς στα "Μόνο ένα παιδί έχεις;" ή στο "Άντε, πότε θα κάνετε ένα παιδάκι;" όταν οι ίδιοι που ρωτάνε ποτέ δεν αναγνώρισαν το πένθος σου; Πως να εξηγήσεις πως ήθελες το μωρό σου δίπλα σου, έστω και νεκρό, πως να το αποχωριστείς, ποιος γονιός είναι έτοιμος για αυτό; Πως να απαντήσεις όταν σου ζητάνε να είσαι ευγνώμων για τα παιδιά που ήδη έχεις, πως να εξηγήσεις πως είσαι ευγνώμων- περισσότερο από όσο θα είναι αυτοί που στο λένε σε όλη τους τη ζωή- αλλά θες να τους ρωτήσεις ποιο δικό τους παιδί θα ήταν διατεθειμένοι να αποχωριστούν; Πως να το κάνεις αυτό χωρίς να σε θεωρήσουν κακιά; Πως να εξηγήσεις πως αν δεν το έχουν ζήσει δεν μπορούν να έχουν και άποψη; Πως να δώσεις να καταλάβουν πως απλά πονάς... 

Είτε το είδαν το παιδί σου, είτε όχι- είτε το είδες και η ίδια, είτε όχι, δεν παύει λεπτό να είναι το παιδί σου. Αίμα από το αίμα σου. Ψυχή από την ψυχή σου. 

Πως να καταλάβουν  πως ο μόνος λόγος που στέκεσαι ακόμα στα πόδια σου είναι επειδή δεν έχεις άλλη επιλογή. Πως να καταλάβουν τον αγώνα που έδωσες, που δίνεις και που θα δίνεις σε όλη σου την ζωή για να αντιμετωπίζεις τα πολλαπλά αυτά σκοτεινά πρόσωπα της απώλειας. Πως να ξέρουν αν δεν σε ρωτήσουν έστω και μια φορά πως ένιωσες, πως νιώθεις... 

Το κείμενο αυτό είναι αφιερωμένο σε όλα μου τα αγγελούδια. Είναι αφιερωμένο σε όλα τα αγγελούδια του ουρανού. Είναι όμως αφιερωμένο και σε όλες τις αγαπημένες μου μανούλες αγγέλων, αυτές που μου δίνουν δύναμη από την δύναμη τους, αυτές που ένα μικρό κομμάτι τους κρύβεται σε αυτό εδώ το κείμενο. Είναι αφιερωμένο και σε σένα που δεν έχεις ζήσει την νεογνική απώλεια ή απώλεια κύησης και ούτε στο εύχομαι. Εύχομαι όμως- την επόμενη φορά που θα βρεθείς απέναντι με μια μητέρα, έναν πατέρα ή ένα ζευγάρι που την έζησε- να βρεις την δύναμη να τους κοιτάξεις στα μάτια, να τους πεις πως λυπάσαι και να τους ρωτήσεις πως νιώθουν. 

Αν αυτοί έχουν την δύναμη να σου πουν, τότε έχεις σίγουρα και εσύ την δύναμη να τους ακούσεις.